Khu nhà ở xã hội Baiziwan (sau này được gọi là Baiziwan) là dự án nhà ở giá rẻ đầu tiên của MAD Architects, do Ma Yansong đứng đầu. Nằm gần CBD (central business district - khu thương mại trung tâm) ở Bắc Kinh, dự án có diện tích 93.900 mét vuông, với tổng diện tích xây dựng là 473.300 mét vuông. Đề án bao gồm 12 tòa nhà chung cư cung cấp tổng cộng đủ cho 4000 hộ gia đình. Kể từ khi hoàn thành, gần 3000 gia đình đã chuyển đến ở. Dự án cung cấp nhà ở cho những người phụ thuộc phúc lợi và các chuyên gia trẻ tuổi. Dự án là đỉnh cao của quá trình nghiên cứu sâu rộng về nhà ở xã hội của Ma Yansong, bắt đầu vào năm 2014. Theo chủ đề chuyên đề “Tính xã hội của Nhà ở xã hội”, nghiên cứu của MAD tập trung vào lịch sử phát triển và thiết kế nhà ở xã hội ở các quốc gia khác nhau. Nghiên cứu đã được phát triển thêm nhờ sự tham gia của chính Ma Yansong với chủ đề này khi giảng dạy tại Đại học Thanh Hoa và Đại học Kiến trúc Bắc Kinh. Sau đó, Trung tâm Nhà ở Công cộng của Bắc Kinh đã mời Ma Yansong thiết kế Nhà ở Xã hội Baiziwan vào năm 2014. MAD coi nhiệm vụ này là cơ hội để cải thiện điều kiện sống của các cộng đồng có thu nhập thấp và giới thiệu một góc nhìn mới cho hình ảnh thiết kế nhà ở buồn tẻ hiện nay ở Trung Quốc.
Các phân khu chức năng của khu nhà ở Baiziwan:
- Commercial Space / Khu vực thương mại
- Non-motor Vehicles Parking Place / Bãi đậu xe cho phương tiện thô sơ
- Cultural Center / Trung tâm văn hóa
- Sports Facilities / Trang thiết bị thể thao
- Health Center / Trung tâm sức khỏe
- Electrical Room / Phòng điện
- Elderly Care / Chăm sóc người cao tuổi
- Senior Activity Center / Khu vực các hoạt động cho người cao tuổi (chú thích: thể dục, karaoke, nghệ thuật, thủ công, …)
- Street Offices / Văn phòng mặt phố
- Community Services / Các dịch vụ công cộng
Open Neighborhood (Cộng đồng khu phố mở). Chiến lược của MAD cố gắng hòa nhập cộng đồng vào kết cấu đô thị và kết nối khu vực lân cận với thành phố. MAD chia khu đất thành sáu khối, được neo bởi đại lộ chính cắt qua trung tâm của khu đất. Mặt bằng lớn được chia thành các khu vực nhỏ hơn nhiều ở quy mô con người. Ở cấp độ đường phố, đại lộ trung tâm của mặt bằng là nơi tập trung nhiều không gian thương mại và tiện lợi, chẳng hạn như cửa hàng, quán cà phê, nhà hàng, nhà trẻ, hiệu thuốc, hiệu sách và cơ sở chăm sóc người cao tuổi. Tuyến đường huyết mạch xuyên qua trung tâm của dự án thúc đẩy sự kết nối giữa các khu vực lân cận và thành phố. Với quy hoạch phân khu chức năng theo tỉ lệ con người và sự đa dạng của không gian, thiết kế tạo ra một cuộc sống đô thị sôi động và cởi mở trên toàn khu phố mới.
Một trong những điểm khác biệt so với các thiết kế khu chung cư thông thường là các không gian công cộng (Community Space) được bố trí ở cao độ tầng 2. Nhờ vậy khu vực tầng 1 tập trung cho các không gian Shophouse và thương mại, cũng góp phần tiết kiệm diện tích đất nếu phải bố trí toàn bộ các khu vực công cộng ở khu vực tầng 1.
Floating Garden (Vườn Nổi). Trong khi tầng trệt mở ra địa điểm cho nhiều đối tượng đô thị hơn, thì tầng thứ hai, chỉ dành cho cư dân, cung cấp cảnh quan ngoài trời chung cho cư dân. Một con đường dành cho người đi bộ bao quanh tất cả sáu dãy nhà, tạo thành một công viên lớn trên mặt đất với nhiều chức năng chung bao gồm khu tập thể dục (ngoài trời), vườn cộng đồng, sân cầu lông, sân chơi trẻ em, khu bảo tồn sinh thái và các dịch vụ hỗ trợ công cộng. Ngoài công viên chính của cư dân trên tầng hai, sơ đồ của MAD kết hợp các khu so le nửa tầng và không gian màu xám bán mở với nhiều quy mô khác nhau trong suốt thiết kế. Bất chấp tỷ lệ phủ xanh cứng nhắc theo tiêu chuẩn kỹ thuật thiết kế khu dân cư và mật độ cao cần thiết cho cuộc sống ở trung tâm thành phố, quy hoạch này cố gắng cung cấp độ phủ xanh ở tầng trệt, công viên tầng hai và tầng thượng, đảm bảo cư dân được hưởng một sự bố trí toàn diện với các kết nối mạnh mẽ với thiên nhiên và ngoài trời và đạt được độ che phủ xanh là 47%. Độ phủ xanh tiêu chuẩn của các khu dân cư thương mại là 30%.
General Topography (Địa hình tổng thể). Những dấu chân hình chữ Y này kết hợp với các dạng bước bậc thang tăng dần và độ cao so le tạo nên một địa hình “đồi núi” tổng thể trên toàn khu vực dự án. Giao diện giữa các tòa nhà tạo thành không gian bán kín, thúc đẩy cảm giác thân mật và cộng đồng trên toàn dự án ở tỉ lệ con người (Human scale: là thuật ngữ trong ngành kiến trúc nhằm chỉ tập hợp các yếu tố liên quan đến quy mô công trình nhằm tạo cho con người cảm giác dễ chịu). Nhìn từ xa, mặt tiền màu trắng đơn giản và dạng núi nhấp nhô của công trình tạo nên sự bổ sung phong phú cho đường chân trời của thành phố. 4000 căn hộ chung cư của dự án bao gồm sáu loại chung và ba loại tiêu thụ năng lượng cực thấp, với diện tích trải rộng từ 40 mét vuông, 50 mét vuông và 60 mét vuông. Tấm phủ sơn màu sáng được sử dụng làm vách ngăn giữa các phòng, giúp cư dân dễ dàng bảo trì và linh hoạt trong việc trang trí.
Daylight Right (Đủ ánh sáng tự nhiên). Với tỷ lệ lô đất là 3,5 và giới hạn chiều cao là 80 mét, mật độ cao đã gây ra nhiều hạn chế trong bố cục chung để tính toán ánh sáng ban ngày của từng căn. Trong suốt quá trình thiết kế, MAD đã cố gắng đảm bảo rằng mọi phòng có thể cho thuê trong dự án đều nhận đủ ánh sáng mặt trời. Do đó, sơ đồ cuối cùng áp dụng hình thức tòa nhà hình chữ Y, với các hành lang chung nằm dọc theo mặt phía bắc của mỗi tòa nhà để tăng cường khả năng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong các đơn vị căn hộ.
Prefabrication and Sustainability (Chế tạo sẵn và Tính bền vững). Xem xét quy trình xây dựng thân thiện với môi trường hơn, khách hàng yêu cầu hơn 80% cấu kiện của tòa nhà phải được đúc sẵn bên ngoài công trường. Phương pháp đúc sẵn này cho phép sản xuất nhà ở chất lượng cao hơn theo cách được kiểm soát và hệ thống hóa. Đề án bao gồm hai tòa nhà tiêu thụ năng lượng cực thấp, còn được gọi là “nhà ở thụ động”, với tải cho sưởi ấm và làm mát thấp, cho phép các tòa nhà giảm mức tiêu thụ năng lượng tới 90%.
Các thành phần của một căn hộ cơ bản:
- Standardized Bathroom Modules / Mô-đun phòng tắm được tiêu chuẩn hóa
- Standardized Kitchen Modules / Mô-đun bếp được tiêu chuẩn hóa
- Prefabricated Wall Panels / Các tấm tường đúc sẵn
- Lightweight Partition Wall Panels / Các tấm tường vách ngăn nhẹ
- Prefabricated Balcony Panels / Ban công tiền chế
- Precast Concrete Columns / Các cột bê tông đúc sẵn
Towards New Residential (Hướng tới khu dân cư thế hệ mới). Trong những thập kỷ qua, thiết kế và thị trường nhà ở của Trung Quốc đã thay đổi đáng kể. Sự phát triển bất động sản nhanh chóng đã dẫn đến sự đồng nhất trong thiết kế nhà ở. Phát triển nhà ở theo định hướng phúc lợi đã không được coi là ưu tiên trong thời kỳ tư nhân hóa nhà ở. Bước vào kỷ nguyên mới khi Trung Quốc đẩy mạnh đầu tư vào nhà ở xã hội, dành cho cư dân đô thị có thu nhập thấp hiện tại và dòng người di cư, MAD mong muốn đưa ra giải pháp thiết kế cho một môi trường sống nhân văn, bình đẳng và sôi động hơn.
Sơ đồ 3D mặt bằng căn hộ tiêu chuẩn loại A1
Sơ đồ 3D mặt bằng căn hộ loại Y1
Sơ đồ 3D mặt bằng căn hộ loại Y2
Sơ đồ 3D mặt bằng căn hộ loại E
Con người là mục tiêu của môi trường sống. Khái niệm này bao gồm nhân phẩm và công bằng xã hội. Ý tưởng thiết kế cho Nhà ở xã hội Baiziwan tích hợp các cộng đồng nhà ở giá cả phải chăng với lý tưởng phổ quát về một cuộc sống trọn vẹn. Nó đạt được bằng một vẻ đẹp tối giản. Nhà ở xã hội Baiziwan là một bước tiến quan trọng hướng tới cuộc sống lý tưởng ở Trung Quốc.
Lược dịch theo ArchDaily